Użytkowanie wieczyste przechodzi do lamusa.

Użytkowanie wieczyste przechodzi do lamusa. Jest korzystna nowela ustawy w sprawie bonifikat.

Od 1 stycznia 2019 r. zniknęło użytkowanie wieczyste. I to ex lege, czyli z mocy prawa, bez konieczności wszczynania spraw sądowych bądź prowadzenia postępowań przed organami państwowymi. Konieczne jest jednak uiszczenie opłaty za przekształcenie. W dniu 12.02.2019 r. Prezydent Rzeczpospolitej Polski podpisał nowelę do ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.

Przypomnijmy, że już od półtora miesiąca około 2,5 mln Polaków może cieszyć się z pełnej własności nieruchomości, które zamieszkują. Tyle bowiem nieruchomości tzw. mieszkaniowych w Polsce było nadal własnością Państwa – a dokładnie Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego. Od 1 stycznia 2019 roku problem użytkowania wieczystego gruntów pod nieruchomościami mieszkalnymi powoli przechodzi w zapomnienie. I choć przekształcenie stało się faktem, konieczne jest jeszcze uiszczenie właściwym organom – byłym właścicielom nieruchomości – odpowiednich opłat. Zasada jest prosta. Wysokość opłaty jest równa wysokości opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, która obowiązywałaby w dniu przekształcenia. Opłata jest wnoszona przez 20 lat, czyli do 2038 roku. Nie jest to już opłata za użytkowanie wieczyste, ale „opłata roczna przekształceniowa”. Możliwe jest jednak – i to najczęściej na atrakcyjnych warunkach – wniesienie opłaty jednorazowo.

Bonifikaty

Dla byłych użytkowników wieczystych nieruchomości należących przed 1 stycznia 2019 r. do Skarbu Państwa bonifikaty są następujące:

1) 60% – w przypadku gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w roku, w którym nastąpiło przekształcenie;

2) 50% – w przypadku gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w drugim roku po przekształceniu;

3) 40% – w przypadku gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w trzecim roku po przekształceniu;

4) 30% – w przypadku gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w czwartym roku po przekształceniu;

5) 20% – w przypadku gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w piątym roku po przekształceniu;

6) 10% – w przypadku gdy opłata jednorazowa zostanie wniesiona w szóstym roku po przekształceniu.

Co istotne, w przypadku nieruchomości będących dotychczas własnością nie Skarbu Państwa lecz samorządu terytorialnego (miasta, gminy, powiatu czy województwa), wysokość bonifikat jest ustalana przez ten samorząd w drodze uchwały. I tak, już obecnie wiemy, że niektóre miasta wprowadziły bardzo korzystne dla mieszkańców bonifikaty, wynoszące nawet 98% (Warszawa), inne zaś nie wprowadziły żadnych bonifikat. Wspomniana na wstępie nowelizacja ustawy wprowadza zasadę, że jeśli samorząd wprowadzi bonifikaty na swoim terenie wyższe od ustawowych (patrz punkty 1-6 wyżej), wówczas takie korzystniejsze bonifikaty stosuje się także do nieruchomości należących dawniej do Skarbu Państwa. Niestety w przypadku odwrotnym – bonifikaty ustalone przez samorząd są niższe niż ustawowe – mieszkańcom pozostaje tylko zastosować się do prawa miejscowego.

INFORMACJA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW:

1. W sprawach ustalenia opłat przekształceniowych stosuje się przepisy pomocy publicznej. Za dzień udzielenia pomocy publicznej uznaje się dzień wydania zaświadczenia o przekształceniu.

2. W przypadku gdy nastąpi przekroczenie limitu pomocy de minimis (równowartość 200 000,00 euro w ciągu 3 lat), stosuje się dopłatę do wysokości wartości rynkowej nieruchomości określonej na dzień przekształcenia. Wysokość dopłaty ustalana jest z urzędu w drodze decyzji.

3. Właściciel gruntu będący przedsiębiorcą, w odniesieniu do nieruchomości wykorzystywanej do prowadzenia działalności gospodarczej, może w terminie 3 miesięcy od dnia przekształcenia złożyć oświadczenie o zamiarze wnoszenia opłaty przekształceniowej przez okres dłuższy niż 20 lat, tj. odpowiednio:

a) 99 lat, licząc od dnia przekształcenia – jeżeli stawka procentowa opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego   wynosiła 1%,

b) 50 lat, licząc od dnia przekształcenia – jeżeli stawka procentowa opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego wynosiła 2%,

c) 33 lat, licząc od dnia przekształcenia – jeżeli stawka procentowa opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego wynosiła 3%.

4. W przypadku złożenia przez przedsiębiorcę oświadczenia, o którym mowa wyżej, przepisy o pomocy publicznej nie mają zastosowania.

Pytania i odpowiedzi

1. Jakie nieruchomości ulegają przekształceniu?

Przekształceniu podlegają jedynie grunty zabudowane na cele mieszkaniowe, tj. budynkami jednorodzinnymi lub wielorodzinnymi.

Nieruchomości muszą spełniać dodatkowe wymagania nałożone przez ustawę, takie jak:

a) co najmniej połowę lokali w budynku wielorodzinnym stanowią lokale mieszkalne,

b) na nieruchomości nie ma innych budynków i budowli wyłączających przekształcenie,

c) w przypadku gdy właścicielem lokalu innego niż mieszkalny lub garażowy jest cudzoziemiec spoza Unii Europejskiej, przekształcenie całej nieruchomości nastąpi dopiero po przedstawieniu przez cudzoziemca zezwolenia na nabycie własności, wydanego przez właściwego ministra.

2. Czy do przekształcenia jest wymagana zgoda pozostałych współwłaścicieli

Nie. Przekształcenie następuje z mocy prawa, więc nie ma możliwości wyrażenia na niego ani zgody ani sprzeciwu.

3. Jak uzyskać potwierdzenie przekształcenia w Księdze Wieczystej?

Zaświadczenie o przekształceniu otrzyma każdy użytkownik wieczysty z urzędu. Zaświadczenie wydane będzie w terminie 12 miesięcy od dnia przekształcenia i przesyłane na adres dotychczasowego użytkownika. Zaświadczenie będzie ponadto przesłane do Sądu, który na tej podstawie ujawni w księdze wieczystej prawo własności gruntu oraz do Wydziału Geodezji celem ujęcia w ewidencji gruntów i budynków. Chcąc skorzystać z możliwości wniesienia opłaty jednorazowej, lepiej wstrzymać się do momentu otrzymania z urzędu zaświadczenia potwierdzającego przekształcenie.

4. Czy muszę iść do Sądu Wieczystoksięgowego?

Nie. Właściwy organ państwowy (starosta, wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa) sam przekaże sądowi zaświadczenie o przekształceniu wraz z wysokością kwoty za przekształcenie. Sąd ujawni tę informację (o własności i roszczeniu organu) w księdze wieczystej. Właściciel będzie mógł wystąpić do sądu później: po uiszczeniu całej opłaty przekształceniowej (czyli po 20 latach lub wcześniej, gdy zdecyduje się na opłatę jednorazową) i otrzymaniu z urzędu odpowiedniego poświadczenia, może wystąpić do sądu (za odpowiednią sądową opłatą) o wykreślenie z księgi wieczystej roszczenia organu państwowego.

5. Kiedy dostanę zaświadczenie o przekształceniu i wysokości opłat?

W terminie do 31 grudnia 2019 roku.

6. Czy opłatę przekształceniową roczną za 2019 r. muszę wpłacić w terminie dotąd obowiązującym dla opłaty za użytkowanie wieczyste? 

Nie. Termin opłaty za rok 2019 ustawa przedłużyła do 29 lutego 2020 r. Należy zaczekać na otrzymanie z urzędu zaświadczenia i wtedy wnieść opłatę – w tym roku lub do 29 lutego 2020 r. Jeśli opłatę wniesie ktoś przed otrzymaniem zaświadczenia, zostanie ona zaliczona na poczet opłaty przekształceniowej (wnoszący opłatę otrzyma stosowną pisemną informację).

7. Chcę otrzymać zaświadczenie wcześniej. Czy jest to możliwe? 

Tak, ale trzeba złożyć o to wniosek i uiścić opłatę skarbową. Zaświadczenie może być wydane na wniosek właściciela w następujących terminach:

– w terminie 4 miesięcy od dnia złożenia wniosku,

– w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku przez właściciela lokalu (jeśli wniosek ten uzasadniony jest potrzebą dokonania czynności prawnej mającej za przedmiot lokal) albo właściciela gruntu (jeśli wniosek ten uzasadniony jest potrzebą ustanowienia odrębnej własności lokalu)

Do wniosku należy dołączyć potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej w wysokości 50 zł.